eadward muybridge

door Piet van Bragt

                                             

Als Google aandacht schenkt aan zijn geboortedag, dan kunnen wij niet achterblijven. Vooral gezien het feit dat ik jaren over hem heb les gegeven.

 Ik beschouw hem als een van de belangrijkste negentiende-eeuwse kunstenaars. Zijn werk heeft nieuwe wegen geopend en, gelukkig, ook enkele definitief dicht gegooid.  Met zijn  zoöpraxiscope kon hij van zijn foto's prachtige elementaire filmpjes maken maken waarmee hij het fenomeen beweging op een verrassende manier gestalte gaf. Zo was Muybridge   een van de pioniers van de moderne kunst. Een systeemonderzoeker!

In 1850 verliet Eadweard  Engeland om in Amerika zijn geluk te beproeven. Daar ontmoette hij Silas Selleck, die daguerreotypieën maakte en hem enthousiast wist te maken voor de fotografie. Van 1856 tot 1867 woonde Muybridge weer in Engeland, maar daarna keerde hij terug naar San Francisco, waar hij samen met Selleck een galerie opende. Met zijn opnamen van de Yosemite Valley, gemaakt met een grote platencamera, verwierf hij veel bekendheid. Er volgden opnamen van de westkust, een expeditie naar Alaska en een specialisatie in de industriefotografie.

zoöpraxiscoop

Beroemd werd Muybridge door zijn bewegingsstudies. De eerste dateert uit 1872 en was een poging een galopperend paard fotografisch vast te leggen .In opdracht van Leland Stanford maakte hij foto's van het lievelingspaard van Stanford tijdens een draf op de Union Park Race Course in Sacramento.  Stanford was geïnteresseerd in een wetenschappelijke manier om renpaarden te fokken en te trainen. Muybridge kon hem daar bij helpen. Zijn eerste foto's lieten alleen het silhouet van het paard zien, maar daarop kon men nu ook haarscherp zien dat een paard tijdens de draf alle vier zijn hoeven tegelijkertijd van de grond los laat komen. In die tijd was het voor veel kunstenaars de vraag hoe zij een paard in draf moesten weergeven. Bekend is een schilderij van Géricauld waarin het paard met gestrekte voor- en achterbenen is afgebeeld. In werkelijkheid draaft geen enkel paard op die manier. De foto's van Muybridge gaven een veelgevraagd antwoord.

De experimenten werden pas in 1876 en 1877 vervolgd. Muybridge raakte in die tussenperiode in de problemen, omdat hij de minnaar van zijn vrouw  met voorbedachte rade doodschoot toen die een kind van hem had gekregen. Met steun van Stanford werd Muybridge door de rechter vrijgesproken.  In 1877 breidde hij het experiment uit en plaatste hij vierentwintig camera's naast elkaar langs de renbaan in Palo Alto om zo de beweging van het paard in alle fases te kunnen weergeven. Hiermee lukte het hem in 1878 definitief het bewijs te leveren dat een paard tijdens de galop een moment alle vier de benen van de grond heeft. Het paard liep voor een helder witte achtergrond en in combinatie met het heldere Californische licht en de grotere gevoeligheid van natte collodion platen en een sluitertijd die sneller was dan 1/1000 p.s. kreeg hij scherpere foto's dan de eerste keer in 1872.

De foto's brachten hevige emoties te weeg. De discussie spitste zich toe op het feit of de opnamen gezien konden worden als een nieuwe vorm van kunst, of als een wetenschappelijk succes.
In samenwerking met de Universiteit van Pennsylvania breidde hij zijn bewegingsschema's uit. Hij maakte foto's van naakte en geklede mannen en vrouwen die allerlei bewegingen uitvoerden. Ook wilde dieren en huisdieren, maar ook de gestoorde motoriek van gehandicapten en geestelijk gestoorden werden door hem als bewegingssequentie gefotografeerd.

De boeken Animal Locomotion en The Human Figure in Motion verschenen nog tijdens zijn leven. Achter elkaar geplakt en in een cilindervormige stroboscoop bekeken leverden foto's zo voor het eerst bewegende beelden op. Muybridge zelf projecteerde zijn foto's door dergelijke apparaten op een doek en was daarmee een pionier van de cinematografie.