Allan Kaprow: eye-opener tussen kunst en leven
Misschien kwam u op het
idee na het bezoek aan de tentoonstelling
Allan Kaprow_ Kunst als leven,
uw keukenvloer te gaan reinigen met een wattenstaafje. Gefeliciteerd; na gedane
arbeid van vier dagen was u een geïntegreerd deel van een kunstwerk. Of was u
een van de beklimmers van de geldboom geweest bij de opening van de
tentoonstelling? En toen u daar hoog tussen de takken zat, overdacht u wat de
waarde van geldelijk bezit is afgemeten tegen de waarde van een handvol
bladeren. Wat is hebzucht?
Het museum is dood, leve de kunst
Tijdens arbeid kan men nadenken over het gegeven of
kunst invloed kan uitoefenen op maatschappelijk controversiële onderwerpen. De
geschiedenis geeft niet veel hoop, uitzonderingen daargelaten. Natuurlijk is er
voor ons in Europa Joseph Beuys als pragmatisch beleidsmaker en visionair. Hij
laat zien dat kunst iets op de agenda kan zetten waardoor de actualiteit levend
wordt en kritiek een kans krijgt. In Amerika was er Allan Kaprow, èn filosoof
èn kunstenaar en in zekere zin maatschappelijk activist. Hij wilde door zijn
acties intermenselijke relaties beïnvloeden, met mogelijk indirecte invloed op
de actuele maatschappelijke context. De tentoonstelling in het Van Abbemuseum liet
niet alleen zien hoe deze visionaire kunstenaar zijn idee over kunst, musea en
maatschappij ontwikkelt, maar -en dat is het bijzondere- hoe hij de
toeschouwers in participanten in het kunstproces verandert.
Het museum is voor Kaprow een dood instituut. Kunst is voor hem in de eerste plaats persoonlijke ervaring en interactie. Een museum kan daartoe bijdragen door de bezoekers uit te dagen. Dan wordt kunst een proces in de intermenselijke sfeer en niet een object aan de muur dat bewonderd kan worden. Hopelijk is na de confrontatie met Allan Kaprow in Eindhoven kunst niet meer datgene wat het daarvoor was. Allan Kaprow fungeert als intermenselijke eye-opener.
Mediation en Action
De tentoonstelling berustte op twee principes: Museum of Mediation en Agency for Action. Mediation betekent dat Kaprow de toeschouwer uitnodigt om deel te nemen aan een van zijn vele happenings, environments en activities. De tentoonstelling laat objecten en documentatie zien, die de kijkers moeten stimuleren om te participeren, actie te ondernemen. In drie zalen, centraal gelegen in de tentoonstelling, ligt een deel van het enorme werkarchief dat Kaprow verkocht aan het Getty Research Institute in Los Angelos. De rijkdom van zijn kunstfilosofie wordt zichtbaar in ongeveer 300 bladen met teksten, tekeningen en andere bronnen. Belangrijk zijn de ‘scores’ , - partituren- voor zijn happenings en activities. Zij kunnen voor u een start zijn om deze ervaringen vorm te geven in uw eigen leven.
Bij het formuleren van het principe Agency for
Action worden alle afdelingen van het museum benoemd tot educatieve doelen. Er moet iets
gebeuren vanuit het museum om een bijdrage te leveren bij het tot stand komen
van een betere wereld en maatschappij. Volgens Kaprow kan dat door het
organiseren van happenings: in het kader
van deze manifestatie door ‘reinvent the invention’: door heropvoering
van zijn happenings. Ze zijn niet bedoeld als visueel schouwspel, maar als
activiteit om zelf te ervaren. In een zaal was het Bureau voor Actie
gevestigd. De bezoekers werden hier uitgedaagd om mee te doen. In echte
Ikeakasten – het dagelijkse leven geïntegreerd in kunst - liggen hand-outs van
de Allan Kaprow Estate. U mocht ze meenemen, ter plaatse uitvoeren, eventueel
thuis met vrienden, of gezellig op straat met voorbijgangers. Wat u maar wilt.
Ook uw ideeën waren welkom. Er is een kantoorunit om uw ideeën op de computer
te zetten, uit te werken, te fotograferen. U kunt helemaal uw gang gaan.
Reacties
Een reactie posten